Universiteit Groningen: ‘Zwarthandel is goed voor ticketmarkt’

Concertkaarten die worden aangeboden terwijl een officiële verkoop nog niet eens is gestart, en dat voor tenminste dubbele prijzen, we zeuren er continu op. In de week dat in de Tweede Kamer eindelijk een wetsvoorstel wordt besproken om de duurdere doorverkoop van tickets voor concerten en andere evenementen door malafide ticketbureau’s aan banden te leggen, publiceert de Rijksunversiteit Groningen een opmerkelijk onderzoek over de Nederlandse ticketingmarkt. Dit rapport toont aan dat het doorverkopen van tickets in Nederland slechts op beperkte schaal gebeurt en zodoende erg meevalt. Uit steekproeven met zo’n 950.000 kaarten voor concerten, theatervoorstellingen en sportwedstrijden in de periode augustus 2008 t/m juli 2009, zou blijken dat gemiddeld 3,7 procent van alle kaarten wordt doorverkocht door wederverkopers.

Wel is het zo dat slechts zeven van de twintig grote ‘professionele’ ticketbureau’s hun medewerking verleenden en de boekhouding overlegden.Het percentage van 3,7 procent – berekent op basis van een schatting gebaseerd op de cijfers van de zeven bureau’s – is volgens de onderzoekers te gering om de ticketmarkt op een negatieve manier te beïnvloeden. Er is geen sprake van een kantoor of bedrijf dat de markt overheerst.

Sterker nog: de aanwezigheid van secundaire ticketbureau’s brengt de ticketmarkt volgens economische theorieën beter in evenwicht, omdat de vraag naar kaarten in het ‘normale’, officiële prijssegment vaak veel hoger is dan het aanbod, bijvoorbeeld bij populaire voetbalwedstrijden of concerten. “Wij denken daarom dat de wederverkopers geen problemen veroorzaken,” concludeert onderzoeker Jelle Bouma van de faculteit economie en bedrijfskunde (afdeling Customers Insights Center) op basis van het onderzoek. “Dat zwarthandelaren geen goede naam hebben is daarom niet helemaal terecht. Voor de economie is het goed dat wederverkopers in een markt zoals deze bestaan. Ze zorgen namelijk voor een efficiënte verdeling van de kaarten.” Wetgeving om secundaire verkoop te verbieden, zoals deze week besproken in de politiek, zou daarom overbodig of zelfs onwenselijk zijn, zeker als de markt niet wordt verstoord, zoals volgens de onderzoekers het geval is.

Wat mede voorop moet staan volgens hen: de economisch-psychologische theorie dat een consument zelf nooit méér zal betalen voor een ticket dan dat die ervoor over heeft. Bouma: “Je hebt bijvoorbeeld een drukke agenda en je kunt niet lang van tevoren zeggen of je op een bepaalde datum wel of niet kan. Dan ben je geneigd om op het laatste moment een toegangskaart te kopen. Logisch dat je duurder uit bent. Gemak kost altijd geld.”

Verder laat het onderzoek zien dat wederverkopers de bekende prijsstijgingen bij populaire evenementen niet volledig in hun zak stoppen, vanwege de kosten waar ze mee te maken hebben. Uiteindelijk blijken ze gemiddeld elf procent winst te maken op de toegangskaarten. Voor concert-, theater- en sportkaarten gelden percentages van respectievelijk 5, 0 en 18 procent. Een verrassend laag percentage misschien, veroorzaakt door kosten van de bedrijven en wellicht onverkochte kaarten die wel zijn ingekocht. Maar blijkbaar wordt er nog altijd meer dan voldoende geld op verdiend: secundaire ticketbureau’s schieten nog steeds als paddestoelen uit de grond. De verwachting van de universiteit is dan ook dat die markt verder zal groeien. Bouma onderstreept dat er uiteraard excessen zijn. “Bij één evenement bleek 21 procent van de kaarten doorverkocht, vooral door één partij. En je kunt inderdaad stellen dat de percentages doorverkochte kaarten en de winstmarges bij populaire concerten veel hoger liggen.”

Opmerkelijk: het onderzoek werd gehouden in opdracht van de European Union Secondary Ticketing Association (Eusta). Dit is de dit jaar opgerichte branchevereniging voor secundaire ticketbureau’s (ofwel zwarthandelaren), die het onderzoek tevens mede financierde. Met die wetenschap betwijfelen verschillende partijen die bij de hoorzitting van de Tweede Kamer waren de betrouwbaarheid van het rapport, meldde persbureau ANP al. Ook Mojo Concerts vertrouwt de uitkomsten niet en zegt in kranten dat ze als grootste concertorganisator helemaal niet bij het onderzoek betrokken is geweest. De aantallen doorverkochte concertkaarten zouden veel hoger liggen, wel tien tot vijftien procent van het totale aanbod. Dat de Eusta blij is met de uitkomsten, laat zich raden.

Bouma vindt de kritiek niet terecht. “Onderzoek doen in opdracht van de Eusta is niet vreemd, want het vormde de enige manier voor ons om inzage in de boekhoudingen van secundaire wederverkopers te krijgen en betrouwbare cijfers te verzamelen. Ook diverse primaire ticketingpartijen en -locaties zijn benaderd en hebben cijfers geleverd. Die konden we vervolgens vergelijken met de wederverkoopcijfers. Alleen op deze wijze valt een betrouwbaar beeld van de hele toegangskaartenmarkt te maken. Daarnaast zijn we professioneel genoeg om zonder enig politiek oordeel of zonder enige partij te bevoordelen of te benadelen gewoon cijfers door te rekenen en zelfstandig met een eigenwijs rapport te komen. Geen van de partijen die heeft meegewerkt inclusief Eusta heefthet eindresultaat van ons rapport kunnen bepalen. Ons rapport is dus niet gekleurd.”

Met het onderzoek onder de arm doet de universiteit ook aanbevelingen aan tal van partijen. Aan de wetgevers bijvoorbeeld, dat het niet nodig is om maatregelen te nemen als een markt niet wordt ontwricht. Ook voor primaire verkopers (Mojo e.a.) en secundaire verkopers (Budgetticket, Rang 1 Ticket, etc.) heeft Bouma adviezen. “De concertorganisatoren zelf zouden flexibeler kunnen omgaan met de kaartverkoop, door bijvoorbeeld ook nog kaarten te verkopen dichter voor het concert. Zo dwing je mensen niet om voor een Coldplay-concert in september al in december kaarten te kopen. Sommige mensen willen pas een week van tevoren beslissen of een kaart kopen, en tegen welke prijs. Bied die mogelijkheid ook.” Dit gebeurt inderdaad af en toe al, vooral om de zwarthandel dwars te zitten: soms geeft Mojo enkele dagen voor een groot concert nog wat kaarten vrij.

Ticketbureau’s zouden transparanter hun ‘waar’ moeten aanbieden. Toevallig heeft de Eusta daar onlangs een gedragscode voor opgesteld, die per 1 januari 2010 in werking moet treden, waarschijnlijk als reactie op het onderzoek. Aangesloten bedrijven zouden bijvoorbeeld voortaan de oorspronkelijke ticketprijs op hun websites moeten vermelden. Daarbij mag nooit meer worden gesuggereerd dat een evenement uitverkocht is. De onderzoekers raden wederverkopers nog aan beter inzichtelijk te maken welke kosten ze hebben.

Interessante steekproef van de Groningse universiteit kortom, dat zeker, en volgens de norm is er ongetwijfeld een gedegen onderzoeksrapport uit voortgekomen. Maar hoe betrouwbaar zijn de percentages en cijfers als Mojo Concerts zelf niet heeft bijgedragen en dertien van de twintig grotere ticketbureau’s geen gegevens hebben overhandigd? En laten we alle particuliere beunhazen op Marktplaats niet vergeten – dat zijn er bij grote concerten nogal wat -, ook die maken geen deel uit van het onderzoek.