Review: Gorillaz – Plastic Beach

Het was blijkbaar eerst helemaal niet de bedoeling dat er een derde volwaardig album van cartoonband Gorillaz zou komen. Na twee platen onder die naam en de ambitieuze opera Monkey: Journey To The West, zouden Damon Albarn (ook Blur, The Good, The Bad And The Queen) en tekenaar Jamie Hewlett een ander muzikaal project in het leven roepen, onder de naam Carousel. Blijkbaar liep het toch allemaal anders en werd – met of zonder inmenging van de platenmaatschappij – besloten dat de nieuwe muziek moest worden toegeschreven aan de onderhand welbekende figuren 2D, Murdoc Niccals, Noodle en Russel Hobbs. En zo werd Plastic Beach, het derde Gorillaz-album geboren, met Gorillaz dit keer vooral als overkoepelende naam voor een groots muzikaal project van Albarn boordevol samenwerkingen, waarvoor de wereldberoemde gasten in de rij staan om een steentje bij te dragen. En met als rode draad Albarn’s zorg over het milieu en vervuilde zeeën en oceanen.

Voor de muziek zelf is dit keer geen producer à la Dan The Automator (debuut Gorillaz) of Danger Mouse (Demon Days) aangetrokken: Albarn componeerde en produceerde Plastic Beach grotendeels zelf, met als knap eindresultaat de muzikaal meest gevarieerde en rijke Gorillaz-plaat tot nog toe, laverend tussen pop, hiphop, funk en electro, en meer dan ooit een afgerond geheel.

Sporen van Albarn’s opera zijn vindbaar in de orkestrale opening van de plaat, ontaardend in een met funky blazers opgesierde hiphoptrack waarin een relaxte Snoop Dogg de hoofdrol speelt. Het is een lekkere opmaat naar een van de vroege hoogtepunten: in White Flag is een belangrijke rol weggelegd voor een arrangement van The Lebanese National Orchestra for Oriental Arabic Music. Het luidt het gerapte nummer prachtig in en uit, en had wat mij betreft nog vele minuten zo door mogen gaan.

Albarn als zijn alter ego 2D horen we eigenlijk pas vrij laat op Plastic Beach, loom en met droevige stem rappend in Rhinestone Eyes. Albarn’s stem horen we vergeleken met de voorgangers minder vaak ten gunste van rappers als Mos Def en De La Soul, die opduiken in respectievelijk de sterke single zonder refrein Stylo – ook met die geweldige uithaal van Bobby Womack – en het luchtige Superfast Jellyfish, waarin Gruff Rhys van Super Furry Animals meezingt.

Als Albarn als 2D de vocale hoofdrol speelt, dan is dat in die typische melancholieke Damon Albarn-liedjes, waarvan de Brit de afgelopen tien jaar alleen maar mooiere exemplaren is gaan schrijven: Empire Ants (met Zweeds elektropopduo Little Dragon te gast) en On Melancholy Hill (met eightiespop beat) zijn daarvan de fraaiste voorbeelden. De schoonheid wordt doorbroken in de stampende elektronica van Glitter Freeze (met een lallende Mark E. Smith) en de staccato zingende Lou Reed in het olijk poppy Some Kind Of Nature.

Slechts een keer wordt de plaat wat te lang ontsierd met drukke raps van Mos Def op rommelige beats in Sweepstakes, maar nog enkele van die mooie liedjes (To Binge, lome afsluiter Pirate Jet) en gastrollen voor The Clash-veteranen Paul Simonon en Mick Jones in het titelnummer doen dit snel vergeten. Hier en daar luidt het commentaar op deze nieuwe Gorillaz dat er geen echte hitsingles als Clint Eastwood of Feel Good Inc. op Plastic Beach staan. Hoe kun je daar in vredesnaam om malen met een muzikaal zo rijke plaat die bovendien zo’n afgerond geheel vormt? Plastic Beach is op die manier het spannendste, meest consistente werkstuk dat Albarn onder de Gorillaz-vlag maakte. Waarvoor grote hulde. (****1/2)