De afsluitende dag van Crossing Border in Den Haag blijkt de meest verrassende. In zowel positieve als negatieve zin. Het is op papier soms bijna onmogelijk om te kiezen bij welke muzikale act te gaan kijken: wat te doen als Vic Chesnutt, iLiKETRAiNS, Buffalo Tom en De Stratemaker Op Zee Show door Roosbeef en muzikanten van Solo en Gem elkaar overlappen? Verrassend genoeg laten enkele gevestigde acts het deze avond nogal liggen. Ook onverwacht: even na 19 uur de Koninklijke Schouwburg binnen wandelen en daar bij Kink FM Patti Smith met een zwarte muts op op drie meter afstand zien zitten die voor de radio wat werk voordraagt voor hooguit 30 man in de foyer. "Cross as many borders as you possibly can", geeft de zangeres annex dichteres ons nog mee.
Een mooi advies, maar tijd voor literaire verhalen of gedichten van schrijvers is er vanavond
dus echt niet voor de muziekliefhebber. Zeker niet als de aan een rolstoel gebonden
songschrijver Vic Chesnutt
met muzikanten van het
experimentele Canadese collectief A Silver Mt. Zion en Fugazi-drummer
Guy Picciotto een ronduit
verbijsterend optreden geeft in de Schouwburg. Zijn soms desolate,
slepende songs worden aangekleed door de intense noisetapijten van de
Canadezen, met gitaar, staande bas en viool. Zelfs al zit de man dus
volkomen stil, slechts voorzichtig zijn gitaar beroerend en met zijn
muts over zijn ogen gezakt: de intensiteit is al verschroeiend als
Chesnutt zijn mond voor een uithaal wagenwijd openspert. Zeer
indrukwekkend optreden dat voor sommige toeschouwers wellicht te veel
is, waardoor ze de zaal verlaten. "Don't leave now motherfuckers!" zegt
Chesnutt droog. "It's about to get good!"
Het stukje Buffalo
Tom dat we nog meepikken doet na deze ervaring wel heel gezapig aan. Al
lijkt het trio onder leiding van zanger/ gitarist Bill Janovitz, na
negen jaar terug met de plaat Three Easy Pieces, het prima naar de zin
te hebben in de grote zaal van het nieuwe Nationale Toneel Gebouw, de
simpele doch soepel klinkende rocksongs weigeren wat meer te vlammen en
gaan zodoende het ene oor in en het andere oor uit. Van het jeugdsentiment dat hier en daar bijna zichtbaar is, moet ondergetekende het ook al niet hebben.
Ook
tegenvallend: Super Furry Animals uit Wales. Op papier een mooie naam
op de Crossing Border-affiche, maar de gekte en onvoorspelbaarheid waar
de band al jaren om bekend staat, zowel live als op de talloze albums,
blijven dit keer grotendeels achterwege. Jongste cd Hey Venus! klinkt
hoewel niet slecht ook al meer gewoontjes en die lijn lijkt zich door
te zetten op het podium, ondanks dat zanger Gruff Rhys aan het begin
van de show met verlichte helm over het hoofd al zingend door het
publiek wandelt. Wat volgt is een optreden met de 'normalere' songs van
de band die routineus, soms bijna futloos worden afgewerkt. Alleen
schizofreen liedje Respectable For The Respectable zorgt voor wat
vuurwerk in de vorm van een gitaarclash en Rhys die op het podium als
professioneel konijn enkele worteltjes in de microfoon verorbert, voor
een krakend geluidseffect. Dat de stukjes wortel kort daarna over het
podium worden uitgespuwd, spreekt voor zich.
Dat zou de
beschaafde, inmiddels 60-jarige Patti Smith nou nooit doen. Voor haar
zit de schouwburg tot aan de nok toe vol, het is duidelijk voor wie het
leeuwendeel van het publiek gekomen is. De legende met, eh, wortels in
de punk, maar tegenwoordig in het bezit van flinke hippieneigingen,
zingt een enkel lied en draagt poëzie van Shakespeare en Sylvia Plath
voor. Dat met het hele publiek gezamenlijk Perfect Day van Lou Reed
gezongen moet worden is ronduit tenenkrommend en tijdens een gedicht
met wel heel ouderwets, clichématig "power to the people"-geneuzel (dit zal voor sommigen wel vloeken in de kerk zijn), is
een tijdelijke vlucht richting de bar onvermijdelijk. Wel fraai: enkele
songs aan het slot met medewerking van Vic Chesnutt en zijn muzikanten,
die onder meer een dreigende soundscape creëren bij een gedicht over de
Amerikaanse inval in Irak. Dat had ondergetekende graag een vol uur
gehad, of volgende keer gewoon Patti Smith met band graag. De eerst
kennismaking in de foyer eerder op de avond was hoe dan ook charmanter.
In
principe altijd lekker: Black Rebel Motorcycle Club, dankzij de
begeleiding van Vic Chesnutt onverwacht toch niet de hardste band van
het festival. Het blijft imponerend hoe slechts drie muzikanten -
eigenlijk twee, de matige drummer kun je wegcijferen – met slim gebruik
van hun pedalen zo'n muur van geluid neerzetten. En toch hebben we het
trio wel eens vuriger en scherper aan het werk gezien. Dat ligt
mogelijk aan de geluidsproblemen: een flink deel van de show zijn de
stemmen van Robert en nauwelijks te horen en uitval van het
zaalgeluid draait het eerst al vals ingezette Weapon Of Choice de nek
om. De splinterbom van de set is zo direct ontmanteld. Maar daarnaast
halen net twee trage nummers teveel de vaart uit dit concert.
Aan
het einde van het festival laten we de rock 'n roll voor wat het is om
te zien hoe Andrew Bird in zijn eentje een voltallig orkest laat
weerklinken in de schouwburg. Op zijn albums staan zo'n beetje alleen
maar mooie liedjes, die Bird live moederziel alleen op zijn viool en gitaar
uitvoert, steeds een vioolpartij ter plekke sampelend totdat we
minstens vier melodieën horen. Bird's wat hoge, krachtige stem doet
vervolgens wat aan Rufus Wainwright denken en zoals het een echte vogel
betaamt kan hij nog deksels zuiver fluiten ook. De al niet misselijke kwaliteit van albums als Weather Systems of The Mysterious Production Of Eggs, hoe mooi ook, verbleekt hier bij. Een extraatje is de
droge humor: "Joh, zet die monitoren ook maar uit. Ik hoor toch niet
wat ik doe." Na wat kleine tegenvallers een indrukwekkende afsluiter
van Crossing Border 2007, dat er na een volle week nu echt op zit.
Overall
een bijzonder mooie, ja bijna ronduit gezellige editie op een prachtige, statige locatie in de Hofstad, waar publiek,
muzikanten en schrijvers op een bijzonder plezierige manier mengen.
Naar verluidt liep zelfs grootheid Salman Rushdie vrijdag onder
bewaking nog tot laat in de schouwburg rond. Het maakt de sfeer van
Crossing Border uniek, al zouden de belangrijkste avonden zelf wat
uitgerekt mogen worden tot in de nachtelijke uren met hetzelfde aantal
acts. Dan hoeven we tenminste niet zoveel potentieel fraais te hoeven missen.
Lees ook de Crossing Border-verslagen van donderdag 22 november (Spinvis, Kula Shaker) en vrijdag 23 november (met oa. Loney, Dear en Yeasayer).
