Roskilde, dag 4: machtig The National, gemakzuchtige Prince

Akkoord, dit laatste grote Roskilde-verhaal wordt niet meer geschreven vanuit dat mooie perscentrum in een veeschuur achter het festivalterrein (tientallen computers en zelfs camera’s beschikbaar, volop koffie en water), maar in het eigen, warme kantoortje thuis. Wat niet wegneemt dat het ontzettend makkelijk is om na een autorit van elf uur terug te keren naar de zondag van Roskilde, met een drietrapsraket gevormd door The National, Pavement en Prince in de avonduren. De dag begint echter kalmpjes aan, en tegelijkertijd ontzettend frivool en zwierig, dankzij een optreden van de kleine grote man Van Dyke Parks (foto links onder). met leden van het nationale Deense jeugdorkest. Parks werkte in het verleden aan arrangementen voor grootheden als The Beach Boys, Frank Zappa en Randy Newman, recentelijker met Joanna Newsom op haar album Ys, en maakt tegenwoordig geregeld nieuwe muziekstukken bestemd voor orkestuitvoeringen. 

Zo ook deze vroege zondagmiddag in de Arenatent, die helaas slecht gevuld is. Tijdens het optreden loop je zo naar voren. Dat lijkt Parks niet te deren. Met de jonge Deense muzikanten brengt de oude baas – zelf op piano – nieuwe, op Latijns Amerika geïnspireerde muziek, met de van zijn hand welbekende tierelantijntjes en springerige meoldietjes voor blazers, fluiten en strijkers. En dat klinkt ronduit oorstrelend op zo’n vroege, brakke zondagmiddag. Een beetje zoet is het ook wel; de vogeltjes, konijntjes en hertjes komen nog net niet uit een schuilplaatsen. Het is geen toeval dat een mooie versie van Ry Cooder’s Across The Borderline uitgerekend op Independence Day (4 juli) door Parks benadrukt wordt als een belangrijk lied over het immigratievraagstuk in de VS, waarop een indrukwekkend mooie versie van dit lied met een zangeres volgt. Prachtig: hier had de tent voller mogen staan, ondanks het voor festivals vroege starttijdstip van 13.00 uur.

Zoals het bij Zuid-Afrikaanse raphype annex satirische gimmick Die Antwoord (foto rechts, met vlaggen) wel vol staat in de danstent annex sauna Cosmopol. Daar is het bij arriveren al groot feest, en ik ben net op tijd om de tent loos te zien gaan op hits Enter The Ninja, Beat Boy en $copie (“I got what you want boy, but you never gonna get it”). Gimmick of niet: de beats zijn aanstekelijk, de meisjeszang van Yo-Landi Vi$$er in haar strakke zilveren broek en topje is catchy en lekker op het randje van vals en de raps van Ninja in zijn korte broek en blote bovenlijf zijn…opvallend snel, vloeiend en goed verstaanbaar, voor de Nederlanders ook in het Afrikaans (‘poes van je moeder!’). Slim: het trio stopt na veertig minuten om twee keer voor ‘toegiften’ terug te komen, alsof ze al gearriveerde helden zijn. Ronduit lekker, feestelijk, onnozel en zeer vermakelijk: Die Antwoord is straks ook een onvermijdelijke hit op Lowlands.

Een onvermijdelijke hardrockhit is al een jaartje of dertig Motörhead’s Ace Of Spades. Grappig hoe je als niet-kenner van de band zeker vijf keer in twintig minuten denkt ‘ah, daar is Ace of…oh, toch niet.’ Lemmy en co. klinken op de zonovergeten Orange Stage weliswaar goed hard en na al die jaren uiteraard zeer strak, maar ontpoppen zich tevens als een van de eentonigste bands op Roskilde. Na een kwartiertje is het met geamuseerd mee headbangen wel gedaan en veren veel mensen pas tegen het slot weer op als ‘ie daar dan echt is: Ace of Spades!

Net als Die Antwoord straks ook op Lowlands te zien na al enkele Nederlandse clubshows te hebben gedaan: Local Natives, wellicht van dichterbij dan deze keer mogelijk was op Roskilde. Even de kleine, ronde Pavilion binnenwandelen kort na het begin van het optreden van de hippe Amerikanen bleek onmogelijk, met de massa mensen binnen en buiten. Wel gehoord: gedreven gespeelde indierock waarin op de beste momenten loepzuivere Fleet Foxes-harmoniën knap versmelten met Afrikaanse vibes. Enkele rustiger nummers zijn bij deze band nog wel de inkakmomenten in de set, maar de naam Local Natives wordt deze zomer definitief gevestigd bij een groter publiek, zoveel is wel duidelijk.

Over een groter publiek gesproken: complete volksverhuizingen vinden plaats richting het grote veld voor het optreden van ultrarelaxte surfer dude Jack Johnson. En daar beland je dan muurvast in terwijl je nietsvermoedend een ommetje richting persdorp maakt. Akkoord, blijven kijken dan. Er moeten tenminste 60.000 ontspannen in de zon meewiegende mensen rond het grote Orange podium staan. Dat is aan de ene kant prima te verklaren vanwege de heel toegankelijke, ontspannen liedjes, met hier en daar een catchy refreintje. Muziek die werkelijk geen vlieg kwaad doet. Maar daar zit ‘m dus de crux: ook de fans moeten toch kunnen horen dat er niks noemenswaardigs gebeurt in Johnson’s vlakke zang zonder enige uithaal of emotie, niks noemenswaardigs in zijn kabbelende, op den duur zeer eentonige midtempo liedjes en dat het verder op het podium een statische bedoening is bij zijn band. U heeft meegeteld; dat is toch echt drie keer niks. Wonderlijk en fascinerend dus hoe zo’n nog geen deuk in een natte krant slaand optreden blijkbaar zoveel volk prima weet te vermaken. Wat in die zin een bewonderenswaardige prestatie is.

Gelukkig is daar voor bakken meer diepgang en zwaarte The National uit New York, die in de volgepakte Arenatent worden opgewacht door zeker 15.000 liefhebbers. De wat zwaarmoedige liedjesband rond de componerende broers Aaron en Bryce Dessner en mompelzingende sombermans met baard Matt Berninger trapt venijnig af met Mistaken For Strangers van vorig album Boxer, maar uiteraard voert hierna dat huiveringwekkend goede nieuwe album High Violet de boventoon. Het optreden gaat langzaam van domweg goed – gedegen uitvoeringen van Your Ghost en Bloodbuzz Ohio – naar steeds beter, intenser (live worden de gitaren harder mishandeld) en meeslepender. Extra punten ook voor de John Lennon-look-a-like op drums, die gejaagde ritmes onder de liedjes perfect bij elkaar slaat.

Vanaf Afraid Of Everyone en Conversation 16 (‘Cause I’m evil’, brult Berninger verbitterd) verschijnen de eerste lagen kippenvel pas echt op de armen, om tegen de zinderende finale alleen maar heviger op te zetten bij England, Fake Empire (15.000 klapt mee op die aanzwellende beat) en de afmaker in de vorm van een bloedstollend mooi About Today. Een wat dronken Berninger is in de tussentijd nog het publiek in gesprongen bij het boze Abel, waarna de liefde tussen band en mensenmassa definitief bezegeld is. Wonderlijk hoe er een uitgelaten stemming is bij deze diep melancholische treurmansmuziek: het oppermachtige The National krijgt het voor elkaar en mag later deze zomer hetzelfde effect bereiken op Haldern Pop en Lowlands.

Sympathiek trouwens: de band draagt een nummer aan Amerikaanse indielegende Pavement (foto links) die na The National speelt. “If it wasn’t for Pavement, we wouldn’t even be in a band.” Pavement’s Stephen Malkmus bedankt even later terug: “This is for The National, cause they killed it again.” Roskilde is een van de weinige Europese festivals die de Pavement-reünie aandoet en de Arenatent – niet zo vol als bij The National – krijgt dan ook een echte festivalset van vijf kwartier, mét alle publieksfavorieten en wederom een loeihard, gruizig geluid. Kwam die twee uur durende Paradiso-show van begin mei nog wat stroef op gang, deze bondige festivalset vol afwisselend mooie en grillige gitaarliedjes opent meteen geweldig met culthit Cut Your Hair (‘It was huge in Scandinavia’) en Silence Kit, beide van album Crooked Rain, Crooked Rain.

De vijf bandleden, ook Malkmus, lijken er veel zin in te hebben en staan grijnzend en gezellig wiegend op het podium. Tuurlijk loopt Malkmus weer met zijn gitaar te klieren als gitarist Spiral Stairs wat van zijn liedjes zingt, maar intussen komen al die ‘hits’ opvallend snel op elkaar langs: Stereo, Shady Lane, Range Life, Grounded, Unfair, Two States, Kennel District, Date With IKEA, Gold Soundz, Stop Breathing, Summer Babe, Starlings of the Slipstream, Here… Net zo plotseling als het begon, is het na vijf kwartier weer afgelopen, maar dit was Pavement in een grote vorm, misschien nog wel groter als twee maanden terug in Amsterdam. Voor mij was dit het échte fantastische reünieoptreden dat ik van Pavement wilde zien.

Om kwart voor tien ’s avonds zijn alle optredens op de kleinere podia dan afgelopen voor die enorme megaheadliner voor de veertigste verjaardag van Roskilde: Prince, die deze zomer in Europa slechts drie optredens geeft. Die toch net wat minder publiek trekt dan Muse, Gorillaz of de grote Deense bands van dit weekeinde, afgaande op hoe makkelijk het is richting tweede ring te geraken. Uiteraard wordt de komst van de superster zorgvuldig opgebouwd, met achtergrondzangeressen die een voor een opkomen en spelletjes met het publiek spelen, plus een heuse mondharmonica-solo van een van de muzikanten. Totdat er fel licht aangaat op het podium en His Royal Badness plotseling opduikt, in een wit, gewaad-achtig pak met zijn eigen beeltenis erop.

Prince weet op zich wat hij moet doen op zo’n groot festival: niet je jongste, niet om te door te komen driedubbele album Lotus Flower integraal spelen, maar een greep doen uit die indrukwekkende collectie van Hits uit het verleden. Dus opent dit concert weergaloos swingend met Let’s Go Crazy, Delirious, 1999 en Little Red Corvette. Ja, voor een eerste keer als geen geweldig grote fan zijnde, is het fantastisch om deze performer pur sang met zulk schijnbaar gemak een publiek te zien bespelen. Dat doet hij met gesmeerde danspasjes, theatrale armbewegingen en perfect getimede oneliners en ‘mooie momenten’ met zijn zangeressen, terwijl de 52-jarige man ook nog eens scherp zingt. De man is een baas, en natuurlijk is zijn band met onder anderen Sheila E. in de gelederen van een griezelig hoog niveau.

En toch bekruipt ons tijdens deze nummers al argwaan. Prince en band nemen namelijk wel erg de tijd voor deze hits, vol meeklap- en meezingmomenten plus uitgerekte gitaarsolo’s van de man. Weergaloos gespeelde, gierende gitaarsolo’s weliswaar, indrukwekkend te volgen op de videoschermen, maar de show is intussen niet vooruit te branden. Het wordt er vervolgens niet beter op: er ontstaat een wat vervelend, oudbakken Night of The Proms-gevoel als een van de zangeressen Sarah McLachlan’s Angel mag zingen en er nog covers volgen van Bill Withers Lean On Me (dat doet elke middelmatige soulcoverband) en later Everyday People van Sly & The Family Stone. Zoveel hits op zak die iedereen wil horen, en dan saaie, uitgesponnen covers spelen en die handvol hits hevig oprekken? Dat noemen we gemakzuchtig, zeker in het licht van een miljoenengage die ongetwijfeld is gekoppeld aan deze show.

Verbazing is er ook als er binnen anderhalf uur al een ‘goodnight’ uit Prince’s mond klinkt, na een Purple Rain met een intro van drie minuten. Een tamme uitvoering van Kiss die we nog krijgen in de toegift, plus een discomedley (!), nemen de wat bittere smaak niet weg. Dus was het tof om Prince eens te zien? Ja, absoluut! Gaf hij een goed concert? Nee, vanwege al dat rekken die overdaad aan covers dus, en nog even terugdenkend heeft de man misschien net aan de helft van zijn dik twee uur durende show zelf écht gezongen. Dat de Werchter Boutique-gangers komend weekend wat ze waarschijnlijk kunnen verwachten…

Het festival Roskilde 2010 is hiermee zeker niet als een nachtkaars uitgegaan, laat dat duidelijk zijn, want feest was het zeker twee uur lang bij Prince. Maar er waren heviger feesten geweest dit weekend, en dat ook de refreinen van man’s hits lang niet zo massaal werden meegezongen – zelfs Purple Rain niet – als de hits van pak ‘m beet Muse, Dizzy Mizz Lizzy of zelfs Jack Johnson, wil zeker wat zeggen.

Het doet uiteindelijk weinig af aan een evengoed euforische stemming op het veld na afloop: vier lange, slopende dagen Roskilde zitten er op. Prachtig om dit festival eens mee te maken, dankzij een toch andere sfeer dan op de Nederlandse en Belgische grote festivals, plus muzikale hoogtepunten van Gorillaz, LCD Soundsystem, Kings Of Convenience, Muse, The National, Patti Smith, Pavement, Die Antwoord, Japandroids en Wooden Shjips. Dit is vast niet de laatste keer geweest: tot een volgende keer!

Meer Roskilde-verslagen (recensies en foto’s) zijn hier gebundeld te vinden.

Meer Roskilde, ook op New Music Blog bij Kink FM van dj Henk Kanning.