Geen plaat zo lastig te bespreken als een nieuwe schijf van een van de meest innovatieve Belgische bands aller tijden: dEUS. De band rond Tom Barman maakt wat je noemt bedrieglijke muziek, waarvan de schoonheid, grilligheid of zelfs de genialiteit soms pas laat tot je hersenpan doordringen, ook bij de zogenoemde geoefende luisteraar. Dit maakt wel dat dEUS-albums doorgaans zeer lang houdbaar zijn. Debuut Worst Case Scenario (1994) en opvolgers In A Bar Under The Sea (1996) en The Ideal Crash(1999) zijn hierdoor nog steeds albums om met plezier op te zetten.
Pocket Revolution, gemaakt met een deels nieuwe bezetting waaronder gitarist Mauro Pawlowski, heeft vanwege het fragmentarische karakter en een reeks mindere liedjes echter nooit goed tot ondergetekende willen doordringen. En ook met het nieuwe, vijfde album Vantage Point wordt langer gestoeid dan met de eerste drie dEUS-albums het geval was. Maar de interesse is er na tien draaibeurten wel nog steeds, in tegenstelling tot ooit tien keer luisteren naar Pocket Revolution. Dat komt in de eerste plaats doordat Vantage Point meer eenheid en urgentie uitstraalt. dEUS klinkt weer alsof deze tien nieuwe nummers er echt moesten komen.
Op dit moment hebben alle songs op Vantage Point voor mij op z'n minst twee tot drie sterke momenten of elementen, behalve de wat halfslachtige, aarzelende opener When She Comes Down. En enkele nummers in de eerste helft zijn daadwerkelijk heel goed. Heftige hink-stap-sprong rocker Oh Your God bijvoorbeeld, met woest gitaarwerk en een onverwacht opduikend, mooi en melodieus refrein. De dameszang in Eternal Woman maakt dit op zich al mooie, ingetogen liedje helemaal prachtig en de baslijn in dEUS' ultieme sextrack Favourite Game is verslavend, net als het wildemannenkoortje halverwege.
Slow is langzaam maar zeker toch het favoriete nummer geworden, na aanvankelijke twijfel. De heftige drums klinken heerlijk, net als alweer een genadeloos pakkende baslijn en de meerstemmige, dreigende zang en bijdrage van The Knife-zangeres Karin Dreijer verdienen beslist een schoonheidsprijs. dEUS klonk vervolgens niet eerder zo niét als dEUS in funky, zeer dansbare discofunksingle The Architect, nota bene de eerste grote Belgische hit (nr. 3 in de hitparade) die de band ooit scoorde.
Na de zeer robuuste rockstamper Is A Robot is het tijd voor ingetogen zelfreflectie in Smokers Reflect, waarin Barman de ene na de andere peuk opsteekt, al denkend: "I shouldn't be doing this." Zucht, een nummer met een zeurende roker in de hoofdrol? Maar voordat je denkt 'kan die man niet een nicotinepleister op z'n bek plakken', is daar een parel van een pianomelodietje om je de mond te snoeren. Mooiste stuk in de laatste helft van de plaat is wel The Vanishing Of Maria Schneider, met een glansrol voor Elbow's Guy Garvey een fraaie climax. Aan het kinderkoor in Popular Culture dat een ironisch tekstje zingt, ben ik inmiddels gewend. Maar met Maria Schneider had Vantage Point van mij ook afgelopen mogen zijn.
In de meeste nummers van Vantage Point klinkt dEUS kortweg gevaarlijk zelfverzekerd en meer dan ooit als een band die weet waar ze precies mee bezig is. Daar is op zich niets mis mee, maar de dEUS die op de jaren negentig albums meer zoekende was en zo met de ene na de andere speelse vondst op de proppen kwam, vond ik iets spannender. Momenten van echt pure schoonheid en ware ontroering (Gimme The Heat, Instant Street, Hotel Lounge) doken toen blijkbaar ook makkelijker op dan anno 2008.
En ondanks veel goede nummers is Vantage Point als geheel een album waar moeilijk vat op te krijgen is, waar zelfs moeilijk doorheen te komen is, ondanks zeker zeven zeer straffe, prima op zichzelf staande nummers uit een totaal van tien. Lastig te verklaren. Maar dEUS intrigeert op album nummer vijf dus wel weer zodanig dat ik 'm op blijf zetten. Met plezier zelfs. En toch wringt er overall iets. Misschien zelfs wel een lullig 'vroeger waren ze gewoon beter'-gevoel. Wellicht dat ik het u nog laat weten als ik definitief over de streep ben.
En zo is de ultieme zoekende twijfelrecensie over de nieuwe plaat van een band die ik hoog heb zitten een feit, terwijl het woord 'groeiplaat' vermeden is. Hoezee! Graag ook uw woordje over Vantage Point in de reacties…
dEUS – The Architect
Ik herken heel sterk het gevoel van twijfel. Ook ik ben erg gehecht aan de chaotische experimenten en verrassende juweeltjes op de eerdere albums, maar tegelijkertijd zou ik teleurgesteld zijn als dEUS zich niet zou ontwikkelen en als band zou groeien en zou ik hier in dat geval schrijven dat de band sinds 1994 stokstijf stil staat.
Stilstaan doen ze zeker niet. Bij mij is de twijfel dan ook doorgeslagen ten gunste van Vantage Point. Het klinkt vele malen meer als een bandeffort en minder als Tom Barman en zijn bandje. Niet gehinderd door de nostalgie van eerder werk is de conclusie voor mij dat ze een solide, sterk en vooral mooie vijfde plaat hebben afgeleverd.
De experimenten zijn minder te vinden in de rare geluidjes en een Stef Kamil Carlens, die met schelle stem af en toe iets roept. De experimenten zitten meer in de vocalen. Behalve dat Tom Barman meer controle over zijn stem lijkt te hebben maken ze meer gebruik van de kwaliteiten van Mauro, begenadigd zanger en gitarist, zonder dat je het gevoel krijgt te luisteren naar een strijd tussen titanen (iets waar ik, gezien het ego van Tom wel bang voor was). Ze geven elkaar de ruimte wat dEUS als band zeker ten goede komt.
Ook maken ze effectief gebruik van sterke en verrassende gastvocalen (bij mijn weten ook een first voor dEUS) al had het kinderkoor voor mij niet gehoeven. Ook de arrangementen zijn sterker en voller, maar nergens bombastisch, een prestatie op zich.
De plaat zakt in de tweede helft misschien een beetje weg, maar over het geheel genomen heb ik toch het gevoel dat deze plaat een waardevolle aanvulling voor de collectie is en dat ik hiermee vijf (en een halve, als ik My Sister = My Clock meereken) ijzersterke dEUS-platen in mijn kast heb staan (ja, ook Pocket Revolution is bij mij na de 11e draaibeurt doorgedrongen).
Heb ze gemist in de diverse zalen dit jaar, maar ben heel benieuwd naar het optreden op Lowlands.
Pingback: Weet u nog? - Alternative Blog in mei 2008 | Alternative
Pingback: dEUS headliner op gratis festival Bruis Maastricht | Alternative
Pingback: Recensie: dEUS - Following Sea | Alternative