Review: Sigur Rós – Med Sud I Eyrum Vid Spilum Endalaust

Heima, IJslands voor thuis. Dat was de titel van de prachtige concertfilm waarmee IJslandse band Sigur Rós ons vorig jaar op de mooist mogelijke manier liet kennis maken met het thuisland. Dat land vol grillige landschappen en natuur  waarmee de nog altijd unieke, van grote schoonheid vervulde muziek zo onlosmakelijk mee verbonden is. Nieuw album Med Sud I Eyrum Vid Spilum Endalaust ('met een zoem in de oren blijven wij doorspelen') lijkt hier een soort reactie op:  voor het eerst nam Sigur Rós zijn muziek niet in IJsland op, maar in studio's in New York, Londen (Abbey Road) en zelfs de Cubaanse hoofdstad Havana, dit alles onder leiding van producer Flood (U2, Smashing Pumpkins, Nine Inch Nails).

Die keuze is misschien wel de achtergrond voor enkele belangrijke veranderingen in de muziek van Sigur Rós. Net zoals het semi-akoestisch uitvoeren van bestaande nummers op Hvarf/Heim van vorig jaar hoorbaar z'n weerslag gehad op vooral de tweede helft van dit nieuwe, vijfde album van de band. De grootser dan epische geluidsmuren die de band op ( ) en Takk… optrok in veelal lange songs, zijn goeddeels verdwenen. Ze hebben plaats gemaakt voor een lossere, wat luchtiger en meer poppy aanpak. Dat hoorden we al terug in het vlotte, folky en zeer ritmische Gobbledigook, dat in drie minuten afklokt.

Ook in de meeste andere ware líédjes heeft Sigur Rós veel minder tijd nodig om toch weer de ultieme schoonheid te bereiken. Opbeurende pianoakkoorden, gitaarmotiefjes, glockenspiel en blazers hoeven niet minutenlang herhaald te worden om van Inni Mer Syngur Vitleysingur een indrukwekkend, zelfs vrolijk liedje te maken. Net zo ontspannen klinken verrassend intieme, immer mooie nummers als Vid Spilum Endalaust of Med Sud Eyrum. Niet proberen uit te spreken, gewoon lezen en luisteren.  

De stukken waarin Sigur Rós wel weer uitgebreid de tijd neemt, zijn hier overigens wel de onverbiddelijke hoogtepunten. Wat echter niet betekent dat de bondiger aanpak niet geslaagd is. Maar toch: Festival opent met vier minuten ijle gitaarklanken en de bekende hoge uithalen van zanger Jónsi Birgisson, waarna precies halverwege een waar feest  met euforisch einde losbarst, waarin alle registers (gitaren, stijkers, blazers, gejaagde drums) wagenwijd open gaan.

Ook de aanzet van Ara Batur is zo verstild: het begint met een uiterst breekbare pianoballade, waarin gedurende de eerste vier minuten alleen enkele flarden orkest en jongenskoor voorspellen wat er komen gaat: een epische, overdonderende finale zoals Sigur Rós die niet eerder over ons uitstortte, met een in een take opgenomen 60-koppig orkest en het London Oratory Boys Choir. Alle bombast die op het grootste deel van deze plaat ontbreekt, is hiermee direct gecompenseerd.

Door de verstilde laatste vier songs met semi-akoestische basis dreigt Med Sud I Eyrum Vid Spilum Endalaust op de eerste gehoren als een nachtkaars uit te gaan. Maar hier heeft de pracht slechts iets meer tijd nodig om volledig door te dringen. Dat geldt ook voor het eerste Engelstalige liedje van de band ooit, All Alright. Al verstaan we er door de zachte, hoge fluisterstem van Jonsi, hier gedrenkt in zachte blazers, nog steeds niets van. Die onverstaanbaarheid deert juist bij Sigur Rós nog altijd niets: het blijft wonderlijk hoe deze band steeds weer als geen ander zoveel schoonheid in muziek weet te vangen, zonder in herhalingen te vallen of zelfs maar een beetje sleets te gaan klinken.

Sterker nog: de aantrekkingskracht van deze nog altijd ongrijpbare band is dankzij dit album weer alleen maar groter geworden. (*****)

Als we het verslag, de fraaie foto's en de geposte live-video's van Sigur Rós op het Amerikaanse Bonnaroo Festival op Stereogum bekijken, wordt al snel duidelijk dat de concerten van Sigur Rós op Rock Werchter en Lowlands dit jaar niet te missen zijn. 

 Lees ook:
- Video: Sigur Rós – Gobbledigook
- Sigur Rós naakt op hoes van nieuw album?
- Album van de Week – Sigur Rós – Hvarf/Heim