Rock Werchter, dag 4: Grinderman: de peper in de reet van de slotdag

De slotdag van Rock Werchter 2008 gaat ondanks enkele memorabele momenten wellicht de boeken in als een van de zwakkere in de geschiedenis. Dat heeft alles te maken met enkele vrij bizarre keuzes in de programmering: Belgisch' trots dEUS zou en moest met nieuwe plaat Vantage Point op zak dit jaar Rock Werchter afsluiten. Op zich best een verdedigbaar stukje chauvinisme, het gaat om de grootste, meest invloedrijke band uit België sinds TC Matic. Maar dan kun je natuurlijk nauwelijks vóór die tijd namen die in België groter zijn op de bühnes zetten. Gevolg: een slappe middag met matige tot slechte optredens en Underworld dat in en om de tent nota bene meer publiek trekt dan Beck op de Main Stage (en terecht), en dat alles vóór dEUS. Ook een bizarre keuze: soortgelijke bands als The Raconteurs en Grinderman goeddeels tegelijkertijd laten spelen en Nightwish in een half lege tent nog na Underworld. Auch!

Nu ja, ondanks de stekende voeten, vermoeidheid en een weide die onderhand overal begint te stinken naar modder, verschraald bier en pis, zetten we nog even stug door. Wat gebeurde er eerder op dag? Als eerste The John Butler Trio op de Main Stage die op het vroege tijdstip al veel enthousiasme weet op te wekken, ondanks de vermoeidheid die onverbiddelijk haar intrede heeft gedaan. John Butler dwingt respect af met z'n vingervlugge bluesy gitaarspel, wat voor bewonderend knikkende hoofden zorgt. Maar een reggae-nummer met een lange drumsolo? Jongens, het is geen 1975 meer, stop nou!

Dankzij het leveren van muziek voor de film Little Miss Sunshine mag het Amerikaanse Devotchka al aardig wat hoofden voor zich zien in de Pyramid Marquee. Het is een gezellig uurtje, maar de mix van punk, hoempa, balkanmuziek en mariachi is toch te mat om de vlam in de pan te laten slaan, zeker op dit vroege tijdstip op dag vier van de vermoeiende marathon. Ook Millionnaire-voorman Tim Vanhamel met band zorgt niet voor vuurwerk, ondanks enkele aardige songs van soloplaat vol liefdesverdriet Welcome To The Blue House. Een gedreven It's Not The Drug met drie gitaren doet even opveren, maar de geregeld valse hoge zang van Vanhamel maakt dit optreden definitief tot een domper.

Al het vrouwelijke publiek jonger dan 16 kan vervolgens de hele middag de lol op voor de Main Stage: daar staat eerst Panic At The Disco onder luidkeels meisjesgegil een partijtje ongenadig Beatletje te spelen. Het blijft bij tenenkrommend spelen, want door die klagerige, bibberende stem van Brendon Urie en een reeks oudere liedjes schudt de band het plakkerige emopopjuk niet van zich af. Niet boeiend voor mensen ouder dan 16.

Hetzelfde gegil (zowel uit het publiek als op het podium trouwens) horen we ook bij de enige Nederlandse act op Werchter, Anouk. Zij stond eerst geprogrammeerd voor het geflopte familiefeestje Werchter Boutique van een weekend later en had daar ook veel beter gepast. Op gegeven moment staat haar zoontje met een gitaartje in z'n hand een moppie mee te spelen. Guttegut, wat schattig toch. Of een beetje ranzig zo u wilt, je eigen kinderen het podium opslepen, al vonden de fans het waarschijnlijk weer helemaal schitterend. Ondergetekende maakt er verder geen woorden meer aan vuil: die heeft heus wel slechtere zangeressen dan Anouk gehoord, maar verdraagt het gejengel, de attitude van Mamanouk en de voorspelbare, mat gespeelde gladde liedjes niet. En dan nog een lange drumsolo, bah.

De ellende op de Main Stage gaat door met een nietszeggend optreden van The Kooks. Simpele, volstrekt inwisselbare liedjes volgen elkaar in rap tempo op, maar met niet al te veel spontaniteit. Saaie set, maar het maakt de dames vooraan niet uit: die drijven stuk voor stuk uit hun stringetjes door zanger Luke Pritchard, ondanks die onplofte marmot op z'n kop die moet doorgaan voor kapsel. Met gouden haarband erin nog wel, guttegut. In de tent wil Hercules and Love Affair ook al niet van de grond komen. Deze disco van de 21ste eeuw swingt aardig weg, maar ondanks de meegebrachte blazers en het pikante jurkje van een der zangeressen wordt het geen seconde opwindend. Gastbijdragen van Antony Heggarty worden node gemist. Bij de covershow van Mark Ronson met een flinke stoet gastvocalisten is het feestje al een stuk leuker, met enkele inventieve versies van Radiohead's Just of Kaiser Chiefs' Oh My God waarin vooral de blazers van meerwaarde zijn. Maar toch: die invalzangeres van Valerie is natuurlijk bij lange na geen Amy Winehouse.

De grootste programmatische blunder van dit festival staat kortom gepland tussen 18.00 en 19.00 uur: kort na de aftrap van The Raconteurs (fenomenaal lezen we achteraf) begint ook Nick Cave's Grinderman in de tent. Twee acts tegelijkertijd neerzetten die uit een soortgelijk rauwer gitaarvaatje tappen, deels eenzelfde publiek zouden trekken en de hoogtepunten van de dag zouden kunnen leveren, hoe kunnen ze! Nu staat Nick Cave nog wat hoger in de pikorde dan Jack White, dus valt de keuze op een spot enkele meters van het podium waar Grinderman gaat huishouden. En holy fucking shit, wat gaan de nog steeds besnorde Nick Cave met zijn drie Bad Seeds (onder hen Warren Ellis) vanaf seconde één genadeloos te keer! Zo energiek om zich heen trappend zagen we Cave in jaren niet

De ware geluidsexplosie die de eerste uithalen van Depth Charge Ethel vormen, doen menigeen angstig de oren bedekken. Het hier direct opvolgende Get It On met verschroeiend harde riff doen eindelijk de diepste oergevoelens ontwaken. Een uur lang brengt Grinderman duivelse rock 'n roll zoals het ooit bedoeld is, waarvan we dit lange weekend eigenlijk weinig in Werchter hebben gezien. Tweeluik Electric Alice en Grinderman is dankzij knisperende sambaballen en percussie ronduit sinister, een razend Honey Bee (Let's Fly To Mars) maakt de tent gek en tot slot krijgen een ware genadeslag in de vorm van een heftige No Pussy Blues die ons nog lang zal heugen. Cave bedankt ons uitgebreid, maar het zou andersom moeten zijn. In een geheel andere categorie dan Sigur Rós of Radiohead het beestachtige hoogtepunt van deze Rock Werchter en de peper in de reet van de slotdag.

Even uitpuffen dan maar van zo'n energiebom? Geen sprake van: het Franse Justice begint even later aan een net zo overdonderende zegetocht in de Marquee en ver daarbuiten. Ook in de buitenlucht gaan de handjes (en de meegebrachte kruizen!) de lucht in voor de heftige, beukende electro van dit duo, aan twee kanten geflankeerd door twee blokken Marshall-versterkers, omringd door felle flitslichten en in het midden het fel oplichtende witte kruis. Meerdere malen wordt het absolute kookpunt bereikt, uiteraard bij hit D.A.N.C.E. en de al wat oudere remix van Simian's We Are Your Friends, dat luid wordt meegebruld door het uitzinnige publiek.  Een ware zegetocht van vijf kwartier: Underworld dat we straks gaan zien lijkt definitief onttroond als dancekoning in rockfestivalland. Over enkele jaren sluit Justice de grootste festivals af, mark my words.

Was Underworld dan matig deze avond? Welnee, Karl Hyde en Rick Smith zorgen voor net zo'n groot volksfeest, maar wel met een jukebox van voornamelijk tracks die we tien jaar terug ook al in hun sets hoorden. Van het weinig opzienbarende Oblivion With Bells horen we verdomde weinig. But hey: duizenden handen de lucht in op de onsterfelijke synths van Born Slippy blijft een indrukwekkend festivalmoment. Stiekem had het duo graag op het hoofdpodium gestaan, maken we op uit dit complimenterende citaat van Hyde die diep onder de indruk lijkt van de publieksrespons: "Fantastic! Fantastic! Tonight you've turned this stage into the Main Stage."

Hij heeft hier zo'n gelijk in zonder het zelf te weten, al is het maar omdat anderhalf uur eerder op die Main Stage Beck aan een uitzonderlijk zwak optreden begon voor een opvallend léég veld. Ja, rond de Marquee bij Underworld blijkt het stukken drúkker. Zelfs beginnen met grootste hit Loser is voor Beck niet voldoende om het veld veel voller te krijgen. Wat volgt is een van iedere samenhang gespeende, afgeraffelde en ongeïnspireerde set door een rommelige band. Dat nieuwe. simpel klinkende werk van nieuw album Modern Guilt doet al helemaal niet opveren. Het is serieus de vraag of dit optreden werkelijk beter was geweest als Beck – in lelijk houdhakkershemd en met onooglijke zonnebril - geen griep had gehad. Is de oh zo inventieve Beck van de jaren negentig definitief dood? Nog een blunder in de programmering kortom, Underworld had de Main Stage moeten overnemen in plaats van Beck, eventueel nog nà dEUS.

Want de afsluiter van vandaag met tegenwoordig naast Tom Barman Mauro Pawlowski als flamboyante tweede frontman geeft vooropgesteld beslist een puik rockconcert weg, met scherp uitgevoerde songs van jongste dEUS-album Vantage Point. De opening met Slow is heerlijk mysterieus, de ontknoping van Instant Street rockt in deze vorm de ballen uit je broek, het oude Theme From Turnpike en Bad Timing klinken ronduit gevaarlijk en de zwart-wit-rode lichtshow met de band vaak in het donker ziet er mooi uit. In de toegift komt een waar kinderkoor op – die mochten lang opblijven!- om mee te zingen op Popular Culture, blijkt Roses na al die jaren nog steeds venijnig en wordt slotakkoord Suds & Soda mooi opgerekt met vuurwerk die de climax ondersteund.

Sterk, zeer genietbaar concert hoor, maar was het zo groots en spectaculair als eerdere headliners Sigur Rós, R.E.M., Radiohead of zelfs Neil Young? Bij lange na niet, wat ook te merken is aan de geringe publieksrespons op het toch goed gevulde veld. "Kom aan Werchter, we zijn toch zeker niet moe hè?" plaagt Barman het publiek. Jawel, Tom, dat is bijna iedereen wel; om compleet loos te gaan is een net wat meeslepender, fellere show nodig. Dit afsluitende concert was er niet helemaal naar.

Desondanks wel een bevredigend einde van deze Rock Werchter, met nogal wat back to the nineties-momenten, een oude meester die nog steeds heerst, en ook topoptredens van enkele acts die anno 2008 nog steeds aan hun flinke opmars bezig zijn. Het leven is goed in het Belgische land, ook op de wei van Werchter, al vergen vier forse festivaldagen een hoop van het uithoudingsvermogen. Maar wedden dat we er een volgende keer weer bij zijn? Of toch eens de nog intensere vierdaagse van het Deense Roskilde ondergaan? Gelukkig hoeven we die keuze nu nog niet te maken.

Onderste foto's Grinderman, Devotchka, Mark Ronson en Beck: Marc Gommans

Lees ook:
- Rock Werchter, dag 1: R.E.M. nu wel fonkelend, Kravitz go home!
- Rock Werchter, dag 2: Neil Young is heer en meester
- Rock Werchter, dag 3: Radiohead is weer eens unheimisch