Vrijdagavond ging KanZeOn in premiere op het Off Centre Festival in de Melkweg in Amsterdam. De Nederlandse premiere van deze boeiende documentaire werd bijgewoond door Neil Cantwell, de regisseur. De Melkweg Cinema, in het dak van het gebouw achter het Leidseplein, is een van de mooiste filmzaaltjes van de stad. KanZeOn is een verkenning van de functie van geluid bij boeddhistische rituelen. Eigenlijk is de film een inkijkje in hoe Japanse boeddhisten bidden met behulp van hun stem en allerlei rare instrumenten.
KanZeOn ReIndications on Far Side Radio, Resonance FM by KanZeOnReIndications
De makers zijn Neil Cantwell en Tim Grabham, de man die ook deze video maakte voor het beroemde Jamie Woon liedje. Grabham zit bij een collectief dat The SRK heet, en tussen Londen en Jakarta pendelt om fantastische films en andere producties te maken. Zo maakten zij drie jaar geleden die essentiele Dubstep-Docu: Bassweight. Zie hier. Verplichte kost. Maar de SRK maakte ook de eerste documentaire over de Japanse hip-hop scene, heel vet. En ze publiceerden een koffie-tafel-boek over Aziatische graffiti.
KanZeOn is ook een productie van Dissolving Path, het productiebedrijfje van Neil Cantwell. Hier zie je een goed interview met de makers.
De film is opgedeeld in hoofdstukjes, Indications, waarin ze boeddhisten volgen bij hun meditatie en gebeden. Diep in de bossen van Japan, in allerlei tempels waar niemand ooit nog van had gehoord. De personages zijn flamboyant, opmerkelijk. Niet alleen de typische (stereo-typische?) boeddhist met een kimono, maar ook boeddhistische theatermakers, een hip-hop-priester, een vrouw die in de natuur muziceert en nog veel meer. De helft van de verdienste van deze film is de research die deze taferelen uberhaupt naar voren brengt: zo bijzonder is de inkijk in deze kant van het hedendaags boeddhisme in Japan dat er professoren van het Asian Studies Department van de Universiteit Leiden aanwezig waren.
KanZeOn ReIndications Audio Project Sampler Wav by KanZeOnReIndications
We zien allerlei opmerkelijke figuren bidden en mediteren en ze leggen ons uit waarom ze hun stem gebruiken, of hun zelfgemaakte instrumenten en waarom ze onder een waterval gaan zitten spelen. We worden meegenomen naar een uitvoering van een Noh-theaterstuk, en we zien hoe spiritueel dat kan zijn. De vrouwelijke boeddhist speelt een heel oud instrument in een vallei en de sensatie van haar is bijna voelbaar in de filmzaal hier in Amsterdam. Dat is de waarde van deze film: langzaam maar zeker begin je te snappen waarom deze mensen zo ver gaan in hun beleving van geluid. Niet omdat het een hele spirituele film is, want het is toch bovenal een documentaire, maar omdat het met zoveel geduld en waardigheid is gemaakt.
KanZeOn is meer dan een academische studie, en meer dan een journalistieke stellingname over boeddhisme of geluid. Het is een hele mooie film, een vertelling van hele betrokken mensen die alles hebben gedaan om dit verhaal mee terug te nemen uit die verre Japanse bossen. En we mogen hun daar dankbaar voor zijn. Want ook al is het geen film waarbij je op het puntje van je stoel zit, het is wel een hele bijzondere ervaring. En, gezien de onvermijdelijke vooruitgang, misschien wel de laatste keer dat we deze rituelen (die nog maar door heel weinig mensen worden uitgevoerd) op beeld kunnen zien.
KanZeOn is een liefdevol document, een ode aan de speelsheid van deze vormen van boeddhisme.
Hou hun website in de gaten voor toekomstige screenings. En geniet hier nog even van de trailer, en van de muziek die Japanse DJs gemaakt hebben op basis van de geluiden van de rituelen in de film.
