Review: Pearl Jam – Backspacer

Pearl Jam op z’n allerlolligst: nieuwe, negende plaat Backspacer zou eerst vernoemd zijn naar een schildpad, zo luidde eerst de grap. We lachten vrolijk mee. Of is de titel – de vroegere naam voor de backspace-toets op schrijfmachines – dan toch een verwijzing naar de wens om bepaalde zaken in je eigen leven uit te kunnen wissen. Of kwesties uit de recente Amerikaanse geschiedenis wellicht?

Want dat Eddie Vedder en co. het bepaald niet verzot waren op de beleidsmatige fratsen van vorige president George W. Bush, werd zeker met het boze Riot Act uit 2002 wel heel duidelijk gemaakt. En anders peperde Vedder het zijn publiek bij concerten er wel in met een Bush-masker op zijn hoofd tijdens afrekening Bushleager. Ook de titelloze voorganger was nog onrustig, maar Backspacer lijkt vanaf de eerste seconden dik onder invloed te zijn van de nieuwe wind die door Amerika waait sinds Barrack Obama de scepter zwaait over het land.

De onderhand doorgewinterde veertigers van Pearl Jam klinken niet langer boos, agressief of hard: zeker de uitbundig rockende openingstrits songs blaken van de optimistische levenslust. In openers Gonna See My Friend, het roffelend voortjagende Got Some en The Fixer klinkt Pearl Jam ronduit als een gretige, jonge honden-band, wat voor een negende album an sich een fikse prestatie is. Gretig en optimistisch dus, maar ook een pak luchtiger en minder diepgaand, heftig of meeslepend dan we wellicht van de band gewend waren, zonder nu voor de hand liggende titels van oudere successen te noemen. En dat begint al vrij snel te wringen.

Dat kan deels ook aan de lengte van de liedjes liggen: Pearl Jam wilde vooral een compacte plaat maken. Dat is met elf nummers in 36 minuten gelukt, waardoor het geheel wel wat vluchtiger aandoet. Slechts het midtempo, wat gezapiger Unthought Known klokt over de vier minuten. Toevallig is hier de producershand van de teruggekeerde Brendan O’Brien het beste te herkennen, zeker voor wie de jongste albums van veteraan Bruce Springsteen goed kent, die O’Brien produceerde en dicht metselde.

Door zijn toedoen is het geluid op Backspacer ook wel erg verzorgd geworden, waardoor Pearl Jam niet bijt, zeker niet in tragere, nogal vlakke hap-slik-weg-rockers als Force Of Nature Of Amongst The Waves. Vedder heeft intussen zijn soundtrackervaring bij de film Into The Wild meegenomen. Helaas worden in aanleg erg mooie liedjes Just Breathe en het wat sentimentele The End vakkundig de nek omgedraaid door te opdringerige, overbodige strijkers en een Vedder die met moeite vecht tegen de hogere noten. Ontroering is het doel, maar blijft uit.

Ondanks de alles behalve uitgebluste indruk die de band op Backspacer maakt, zijn de meeste liedjes zelf kortom weinig imposant of beklijvend. Juist vanwege de attitude die nu de sterkste kracht is in sommige nummers, is dat jammer. De verschillende songschrijvers binnen de band, inclusief Vedder, bleven zelden zo aan de oppervlakte als hier. Zodoende gaat Backspacer geen seconde door merg en been, waar sommige songs op het wisselvallige ‘avocado-album’ nog wel rillingen opwekten of wrongen, zeker de diep rakende ballade Come Back.

Dit maakt Backspacer ondanks die vliegende start, de hongerige attitude van het begin  en de bondige lengte toch tot niet meer dan een op zijn best degelijke Pearl Jam-plaat, die zodoende toch een teleurstellende indruk achterlaat. Kunnen de mannen zich de volgende keer toch weer een beetje kwaad maken over iets? (**)

Pearl Jam – The Fixer