Into The Great Wide Open, de zondag: tussen kunst en intieme pracht

Zaterdag werd de toon definitief gezet, zondag leven 4000 festivalgangers van werkelijk alle leeftijden nog een volle middag saamhorig met elkaar, genietend van mooie muziek en de Vlielandse duinen en bossen. Wie dit leest en moet kokhalzen vanwege vermeende tuttigheid, heeft wellicht sowieso niets te zoeken op dit Into The Great Wide Open. Maar intussen is het festival daadwerkelijk uitgepakt als het ronduit knusse en uitzonderlijk sfeervolle geheel dat de organisatie bij het creëren van dit eigen ‘droomfestival’ voor ogen moet hebben gehad. Jongere en oudere muziekliefhebbers zijn er onder elkaar voor de muziek die de organisatie zelf fijn vindt. De 30-plussers komen al dan niet met hun jonge kinderen, aan wie trouwens ook bijzonder veel gedacht is. Ze kunnen aan de slag in het kunstatelier (maak je eigen lolly) of met sport en spel, of ze maken de amusante Koldercourant, her en der te lezen op het festivalterrein. Een ander spelletje dat de jongste Into The Great Wide Open-bezoekers heel leuk vinden: lege bekertjes oprapen, waardoor het festivalterrein nagenoeg smetteloos schoon blijft. Een bijkomend voordeel!

Op de slotdag ligt er nog een bijzonder fijne muziekmiddag in het verschiet, met daarnaast uitstapjes naar beeldende kunst in de Vlielandse bossen bovendien, en akoestische optredens in de Vlielandse kerk van Nederlandse acts Audiotransparent, LPG, Kim Janssen en awkward i. Maar eerst is daar precies op het middaguur Amerikaanse country ‘n folkzangeres Alela Diane met haar begeleiders, die meteen het allermooiste optreden van deze Into The Great Wide Open op hun namen mogen schrijven. De kracht zit hem in de warme, werkelijk wonderschone liedjes van Diane, haar zalvende stem met hier en daar een jodel-tic en de loepzuivere harmonieën van het soort waar Fleet Foxes al heel groot mee geworden is, gezongen met haar vader en een achtergrondzangeres. Jawel, een zeker familiegevoel dat je op het festival vindt, is er in dit geval dus ook op het podium.

Na een intieme opening met slechts gitaren en stemmen komen er een drummer en bassist bij, om de erg bij deze omgeving passende terug-naar-de-natuur-liedjes van Diane’s album To Be Still wat voller te laten klinken. Dat die bassist met z’n rockmaniertjes de neiging heeft de aandacht af te leiden, nemen we voor lief, al zou hij zich gedeisd moeten houden. De muziek wordt er uiteindelijk niet minder mooi van; na een half uur verdwijnt de ritmesectie weer ten gunste van een intieme afsluiting met gitaar en mandoline en wat gefluit. Hoogtepunten of songtitels noemen is hier zinloos: Alela Diane grijpt en ontroert van de eerste tot de laatste seconde.

Wat bezielde schrijver dezes eigenlijk om na dit onvergetelijke optreden bij het Engelse trio The Wave Pictures te gaan kijken? De vrij volle Bolder krijgt lullige, slap gespeelde Britpopliedjes voor de kiezen van een melig bandje, met een zanger die in de verte als Finn Andrews van The Veils klinkt, maar dan met nul zeggingskracht. De teksten zijn zeer flauw, de liedjes spanningsloos. Tot overmaat van ramp lijken de drie in een langzamer nummer zelf niet meer te weten wat ze doen. “Oh, dit speelden we anders nooit zo.” Een koude douche na de pracht en praal van een uurtje eerder; zelfs London Calling zou dit niet boeken bij wijze van vulling.

Gelukkig is daar even later het zevenkoppige Efterklang uit Denemarken om te helpen de muffe smaak in de mond weg te spoelen. En dat lukt dit gezelschap heel goed, dankzij muziek waar je zonder veel fantasie beschimmelde clichés op los zou kunnen laten als ‘sprookjesachtig’ en ‘feeëriek’. Laten we dat dus niet doen. Noem de langzame, knap opgebouwde muziek vol buitenaardse melodieën van deze Denen echter ook niet lieflijk, want langzaam aanzwellende stukken met elektronica en arrangementen voor trompet en viool kunnen plotseling zomaar uitbarsten in een ziedend postrockstuk met razende gitaren. Een beetje als Sigur Rós, maar dan stukken uitbundiger. Dat is vooral te horen in enkele nieuwe nummers voor het volgende Efterklang-album, dat voor volgend jaar gepland staat. De bewondering onder de toeschouwers wordt intussen per nummer groter, de sympathieke zanger verbaast zich heel innemend over de fietsers die net buiten de festivalhekken voorbijkomen. “Dat zie je op Roskilde bij ons nu nooit, wel veel plassende mensen tegen het hek.”

Met al die muziek zou je bijna vergeten dat er ook kunst bekeken kan worden op het festival, via een ‘Art Trail‘ dwars door de bossen nabij Stortemelk. Circa tien plaatselijke kunstenaars hebben voor de gelegenheid iets gemaakt om de wandelaar in het bos sonisch of visueel te verrassen, door middel van een geluidsinstallatie in de bomen die je even op een andere plek in de wereld moet laten wanen bijvoorbeeld. Ook opvallend: het grote windorgel in de duinen (foto) dat met harde windvlagen allerlei geluiden kan voortbrengen. Het grote instrument zal de avonden ervoor uit zichzelf genoeg geluid hebben gemaakt, en anders zorgen de kinderhanden wel voor de klanken. Ook leuk is het Grabbelgedicht van Rogier Dijkman, waarbij met stenen uit een grabbelton voorzien van tekstflarden een eigen gedicht kan worden gecomponeerd. Over de wind, de zee, het eiland en de natuur, uiteraard.

Dat levert bij enkele bezoekers teksten met vreemde vondsten op, precies zoals zanger Lucky Fonz III ze ook in zijn folkliedjes verwerkt. Otto Wichers, zoals Lucky’s echte naam luidt, kent Vlieland als zijn broekzak. Hij komt er al sinds zijn jeugd, werkte zelfs enige tijd voor fietsverhuurder, loco-burgemeester en festivalpresentator Jan van Vlieland en trad als tiener al op in de Bolder. Logisch dus dat hij met zijn one man show het hele veld met het grootste gemak inpakt, dankzij zijn liedjes en droogkomische humor (“kunnen jullie in de juiste toonsoort meeklappen?”). Van zijn jongste plaat A Family Like Yours speelt hij niet eens zoveel, van zijn oudere nummers blijken er een aantal al dan niet stiekem over het eiland zelf te gaan. “Wie eenmaal op Vlieland is geweest, blijft altijd een beetje op Vlieland”, aldus Lucky Fonz. Vandaar: “the island said ‘I will not let you go.” Aan het eind heeft Lucky Fonz III een verrassing als we hard genoeg meefluiten: een gastoptreden van de Vlielandse groep Drijfhout. Binnen de kortste keren zingen ook alle niet-eilanders ‘Hé kapitein, we nemen nog een borrel!’ mee.

Wie ondertussen de moeite neemt om het sportveld even te verlaten en naar het knusse dorpskerkje komt, wordt niet teleurgesteld. Singer-songwriter Kim Janssen wordt helaas gemist, maar het optreden van Audiotransparent is meteen een van de hoogtepunten van het weekend. De band lijkt het introverte en schuchtere karakter van eerdere shows te hebben afgeschud, en staat ontspannen en vol spelplezier op het podium. Gebleven is de sfeervolle indie/postrock in de lijn van Sparklehorse en Low, die het in dit kerkje meer dan goed doet. En net als het hele festival toont deze band zich kindvriendelijk als de kleintjes op uitgedeelde tamboerijnen de finale kracht mogen bijzetten. Ook LPG blijft in deze semi-akoestische setting meer dan overeind en speelt al in de eerste twee nummers het kippenvel op de armen.

Maar ook de afsluitende band van Into The Great Wide Open mag niet overgeslagen worden. Het was van tevoren misschien even twijfelachtig: is een allang niet meer zo spraakmakende band als Red Snapper de juiste naam om dit festival af te sluiten? Om die vraag positief te beantwoorden en alle twijfel meteen weg te nemen, knallen de vier ouder geworden mannen er direct goed in met enkele pittige dansbare grooves afgewisseld met jazzy ritmes en breaks, scheurende saxofoonpartijen en een pompende staande bas. De band doet het anno 2009 zonder rappers en vocalisten en speelt nagenoeg instrumentaal, wat muzikaal sterk en opzwepend uitpakt, zonder dat het maar een seconde saai wordt. Tuurlijk is ook deze band blj dat ze gevraagd is naar het eiland te komen: “We’ve faced a lot of things coming to this beautiful place: boats, ferry’s,… crocodiles….” Red Snapper blijkt door het oudere deel van het publiek zeker niet vergeten, de jeugd veert op bij deze verrassend opwindende cocktail, die na de luistermuziek van de zondag de welkome pittiger afsluiting vormt van een meer dan bijzonder festival.

Bijzonder omdat Into The Great Wide Open nagenoeg vrij van kinderziektes meteen is geworden wat de bedenkers en makers voor ogen hadden, genieten van muziek met familie en vrienden, even ver weg van alles. En misschien nog wel meer, ondanks de barre weersomstandigheden van de vrijdag. Bijzonder omdat de locatie waarvoor je moeite moet doen om er te komen en het concept ‘popfestival met mooie muziek’ elkaar nog meer versterkten dan gedacht. Dat staat geheel boven heel goede of minder geslaagde optredens gedurende de drie dagen. Bijzonder vanwege details, zoals geluiden in de bossen, handzeep bij de toiletten, net wat avontuurlijker eten dan op andere festivals en pauzemuziek rond de bands die steeds weer buitengewoon goed bij de betreffende acts paste. Bijzonder omdat het nagenieten nog de hele nachten zo spontaan doorgaat op het strand, waar rond kampvuren tot in de vroege uurtjes muziek wordt gedraaid, wordt gedanst, gedronken en naakt gezwommen.

Bijzonder tot slot omdat zoveel mensen daags na het festival nu al vragen wanneer Into The Great Wide Open in 2010 is. Lucky Fonz III heeft gelijk: zijn de eerste plekken op Stortemelk alweer geboekt? Wel, wederom het eerste weekend van september naar het schijnt, dus dat houd ook ik vrij, voor deze ware aanwinst met superstip in het Nederlandse festivallandschap. Was je er niet bij, kom dan ook volgend jaar. Nu al is duidelijk dat er snel bij zijn noodzakelijk zal zijn, want veel groter dan dit gaat Into The Great Wide Open – gelukkig! – niet worden, is de bedoeling van de organisatie. En dat is een nobel streven.

Bijdrage vanuit de kerk van Hans Vrijmoed.

Bekijk ook de festival-mashup van Into The Great Wide Open, vol foto’s en Twitter-berichten van zielsgelukkige bezoekers. Als je er was, hoe was jouw weekend? Deel het met ons in de comments hieronder.

Meer Into The Great Wide Open 2009 op Alternative Blog:
- Into The Great Wide Open, de zaterdag: Emiliana Torrini ‘wint’ van Lykke Li
- Vanaf Vlieland, vrijdag: The Veils en Múm doen kou en regen vergeten
- ‘I survived Into The Great Wide Open 2009!’