Crossing Border, de vrijdag: schattigheid op het randje en liters spuug

De verwachtingen voor deze editie van Crossing Border in Den Haag dit jaar logen er niet om. De organisatie slaagde er immers in om zeker op muziekgebied het indrukwekkendste programma – op papier althans – in jaren samen te stellen. De beloning van het publiek is er in de vorm van een weken van tevoren uitverkocht huis. Zoveel bands en artiesten op zowel de vrijdag- als de zaterdagavond, mét zoveel publiek, leidt door overlappingen soms tot onmogelijke keuzes en lichte teleurstellingen (Grizzly Bear tijdelijk in de steek laten, Laura Marling missen, de zaal waar Natalie Merchant speelt die 20 minuten van tevoren vol is). Genoeg bezoekers laten zich echter niet leiden door een vastomlijnd programma en laten zich in en om de statige gebouwen van de Koninklijke Schouwburg en het Nationale Toneel verrassen door muziek of literatuur. Want juist dat kan extra festivalavonturen opleveren, niet waar?

Zo lopen genoeg mensen onbevangen de fraaie foyer met houten kraakvloer binnen, om daar aangenaam verrast te worden door grote Belgische belofte The Bony King Of Nowhere. De groep van songschrijver Bram Vanparys speelt diens ingetogen, vernuftige luisterliedjes van debuutalbum Alas My Love met eenvoudige, maar doeltreffende middelen, zoals goede samenzang en inventieve stukjes percussie. Band en frontman zijn nog wat verlegen. “Het schijnt dat het volgende liedje ook bij jullie op de radio wordt gedraaid, ‘maar ‘k weenie of da woar is’, zo leidt Vanparys jazzy single Taxidream in. Dat blijkt te kloppen uit een herkenningsjoel: “Aha, u kent het!” De mooie liedjes en goede uitvoeringen zijn er al, verder nog rustig laten rijpen, die live-act.

Van een belofte naar een van de vetereranenbands op Crossing Border dit jaar: ultieme indieband Yo La Tengo bestaat in 2009 25 jaar en mag vrijdagavond de reeks optredens in de grote, ronde zaal van de Schouwburg openen. De platen die het trio sinds de jaren tachtig maakt, blinken geregeld uit in wisselvalligheid, maar live laat de band prima horen van meerdere markten thuis te zijn. Van puntige indiepopliedjes met weerhaken via lieflijker akoestisch werk (prettig onvast gezongen door drumster Georgia Hubley) naar experimentele noise en zweverige psychedelica. Crossing Border krijgt een fraaie staalkaart van waar Yo La Tengo allemaal voor staat, met als hoogtepunt de loeiharde noisefinale van een dik kwartier, waarin Ira Kaplan zijn gitaar stevig toetakelt op het schouwburgtoneel. Oudere echtparen die per ongeluk de zaal binnen wandelen, vluchten snel weg. Of de band nog eens met een écht van begin tot eind goede plaat komt aanzetten blijft de vraag – ook Popular Songs van dit jaar is zo wisselvallig als het weer – maar als liveband mag het trio nog lang blijven.

Crossing Border is er dit jaar behoorlijk in geslaagd wat exclusieve optredens binnen te slepen. Zo kunnen we zaterdagavond nog Monsters Of Folk en The Decemberists verwachten, maar het toppunt is Belle and Sebastian-frontman Stuart Murdoch’s musicalproject God Help The Girl, dat in Den Haag het allereerste ‘echte’ optreden geeft, het enige op het Europese vasteland bovendien. Voor zoiets exclusiefs oogt en klinkt de set op het eerste gehoor mooi en sierlijk, zoals op de bijbehorende plaat en de Stills EP, maar toch ook wat gewoontjes. Het kunnen natuurlijk de zenuwen van de drie door Murdoch gerekruteerde zangeressen vooraan zijn, met de loepjezuiver zingende Catherine Ireton als middelpunt. Die bibbers – en dat mag bij een eerste show! – zorgen dat ze wat onwennig en giebelend de volle zaal van het Nationale Toneel inkijken.

Ja, het schattigheidsgehalte bij God Help The Girl is hoog, tot op het randje zelfs, zeker als de dames in jurkjes voor de zoveelste keer de handen in de zij leggen en glimlachend heupwiegen als waren ze de ultieme jaren zestig Phil Spector-meidengroep. Dit zijn dus de droommeisjes zoals Murdoch ze het liefst heeft? Suikerspinzoet, maar toch, het optreden van slechts drie kwartier blijft charmant en de liedjes van Murdoch, die zelf grotendeels op de achtergrond blijft, zijn bij vlagen wonderschoon, worden goed gezongen en vaardig uitgevoerd door muzikanten van Belle and Sebastian en Teenage Fanclub. Exclusief betekent in dit geval echter niet meteen wereldschokkend, hoe plezierig het optreden van Murdoch’s zijproject annex tussendoortje bij vlagen ook is.

Bij lange na niet sierlijk: de overvloedige mondconsumptie van Cymbals Eat Guitars-frontman Joseph D’Agostino. Had er dan niemand een spuugbakje voor hem meegebracht? De frontman van deze heerlijk grillige indierockband van het New Yorkse Staten Island, geeft een nieuwe betekenis aan de omschrijving ‘woorden de microfoon inspugen’, zoals hij iets wat tussen zingen, onvast schreeuwen en bijten in zit (à la Pavement of Modest Mouse), Het levert spectaculaire wolken speeksel rond zijn microfoon op. Misschien is ‘ie erg verkouden: het druppelt van zijn neus en kin terwijl hij zijn gitaar mishandelt, maar genoeg daarover: debuut Why Are There Mountains is dankzij de grillige wisselingen tussen poppy melodieën, maniakale zang en partijtjes ziedende noise prachtig en spannend, live brengt de in Nederland debuterende band de nummers goed (hulde ook voor de strakke drummer), maar er mag nog volop groei verwacht worden. Dat de spetters van de zanger vooralsnog de meeste aandacht trekken, spreekt wat dat betreft boekdelen. Jammer dat de New Yorkers deze dagen alleen op Crossing Border te zien zijn, in een tent waar ze wat onwennig voor tafeltjes met kaarsjes spelen, en niet in nog wat kleine clubs.

De uiteindelijk helden van de avond zagen we recent wel al twee keer in Nederland: het vierkoppige Grizzly Bear uit Brooklyn, met Veckatimest verantwoordelijk voor een van de mooiste platen van het jaar. Op de jongste aflevering van Lowlands was de band al behoorlijk gefocust, maar waren de omstandigheden (te grote tent, lullend publiek) niet optimaal. Bandlid en spil Edward Droste is nu echter zichtbaar geïmponeerd door de schouwburgzaal waar hij in speelt; tot twee keer aan toe bedankt hij de festivalorganisatie voor de uitnodiging. Vervolgens laat hij met zijn band nagenoeg feilloos horen waarom Grizzly Bear de ‘headlinerspot’ op deze eerste Crossing Border-avond gekregen heeft, met übergeconcentreerd spel van de complexe, sfeerrijke liedjes van Veckatimest en voorganger Yellow House, vol vreemd staccato galmende gitaarpartijen en knappe stukken drie- tot vierstemmige samenzang.

Alleen al dat begin met Veckatimest-opener Southern Point wordt overdonderend gespeeld, waarbij de band bovendien fraai en mysterieus in tal van kleuren wordt uitgelicht. Dit plaatje klopt helemaal. Door Cymbals Eat Guitars mis ik dit keer nota bene een vast mooie uitvoering van instant popklassieker Two Weeks, maar die andere parel genaamd While You Wait For The Others tegen het einde van de set roept net zo goed kippenvel op. Als afsluiting verbluft Grizzly Bear nog eens met een akoestisch, soulvol All We Ask, met prachtige onversterkte vierstemmige zang. Heerlijk hoe Grizzly Bear op een Nederlands festival alsnog heeft kunnen bewijzen een nieuwe wereldband voor de liefhebber van intellectuelere pop te zijn. Magie in de lucht aan het slot van de avond, meer moet dat niet zijn op een eerste fraaie Crossing Border-dag.

Zaterdagavond gaat het festival door met Mumford & Sons, Patrick Watson, Monsters Of Folk, The Decemberists en vele anderen. Heb ik iets belangwekkends gemist? Of waren Grizzly Bear en God Help The Girl juist niet uw kopje thee? Vindt uw weg naar de comments.

Zie ook:
- Crossing Border, zaterdag: eten uit de handen van Monsters of Folk