Album van de week – Nine Inch Nails – Year Zero

Vier volwaardige studio-albums deed Trent Reznor erover om onder de naam Nine Inch Nails (NIN) zijn innerlijke demonen uit te drijven. Met als verpletterend hoogtepunt het nog altijd krachtige Hurt van mijlpaal The Downward Spiral uit 1994. Nu de kwelgeesten weg zijn, is het tijd voor een bredere kijk op de stand van de wereld anno 2007. Of eigenlijk anno 2022. Want dit is het jaar waarin het nieuwe, vijfde NIN-album Year Zero zich afspeelt. Het jaar waarin een hardhandig, totalitair regime op bijzonder onaangename wijze de dienst uitmaakt in de Verenigde Staten, na jaren van voorzetting van het beleid en de war on terrorism zoals president Bush die nu voortzet. Jawel, Year Zero is een themaplaat, een conceptalbum zo u wilt, en bovendien het eerste deel van een tweeluik over de mogelijke stand van Amerika in 2022.

Een zeer ambitieus project kortom, deze donkere toekomstvisie van Reznor, dat de afgelopen maanden werd begeleid door een zeer ingenieuze, spectaculaire marketingcampagne. Aanwijzingen op T-shirts brachten de fans naar meerdere, onheilspellend ogende websites, na concerten van de recente voorjaarstournee werden er op toiletten van zalen USB-sticks gevonden met nieuwe songs en wie een bepaald telefoonnummer draaide, kreeg de clip van single Survivalism ervoor terug. Die videoclip verbeeldt uitstekend het Big Brother-idee uit George Orwell's 1984, waar Nine Inch Nails hier in zekere mate naar refereert: het filmpje bestaat volledig uit camerabeelden van bewoners van een schimmig appartementencomplex. Ook met het schijfje zelf is tenslotte iets speciaals gedaan: door een thermolaagje verandert de cd van kleur bij verhitting, van zwart naar een soort beige.

Jaja, Trent Reznor weet alleen op deze manier al hoe hij zijn fans nieuwsgierig en geboeid moet houden. Zeer gewiekst uitgedacht en strak geregisseerd kortom. Het zou bijna de aandacht afleiden van waar we het uiteindelijk over willen hebben: de muziek zelf. Het moet gezegd: het vijftien tracks tellende Year Zero begint overweldigend. HYPERPOWER! beukt je in nog geen twee minuten murw en de daarop volgende harde tracks The Beginning Of The End en Survivalism geven je nog een paar forse trappen na. Na dit overweldigende begin gaat het tempo omlaag en horen we waar Trent Reznor zich op Year Zero vooral mee bezighoudt: zware, soms heftige hiphopbeats met meer electro-invloeden, minder schreeuwzang en slechts spaarzaam stevig gitaarwerk. De meeste songs kun je nog maar moeilijk omschrijven als de mix van Metal en industrial waar Nine Inch Nails zijn eigen plek in de muziekwereld mee heeft veroverd.

Zo'n ontwikkeling op latere leeftijd is zeker te prijzen en The Good Soldier, Vessel en Me, I'm not zijn stuk voor stuk behoorlijk spannende tracks, echt liedjes bovendien, met een stevige onderhuidse dreiging erin verwerkt. Zo heftig als in Survivalism wordt de plaat echter niet meer. Het is daarom de vraag of dit nieuwe werk de fans van een hard beukende Nine Inch Nails (denk Mr. Selfdestruct of March Of The Pigs) kunnen bekoren. Bovendien kent de plaat halverwege een andere dreiging: het toeslaan van flinke verveling. Met als dieptepunt het weinig opwindende, nagenoeg instrumentale The Greater Good. Die hardere gitaarriffs en zware donderbeats in The Great Destroyer zijn dan echt meer dan welkom om de luisteraar hardhandig wakker te schudden. Jammer dat het stuurloze Another Version Of The Truth ons weer in laat dutten. Gelukkig is de finale met In This Twilight (hola, een pakkende song!) en Zero Sum sterk genoeg om niet van een ronduit zwakke tweede helft te spreken. Goeie afsluiters zijn het, maar toch geen compensatie voor het zwakkere tweede deel van Year Zero.

Jammer, want zeker de eerste helft evenaart het oudere, beste werk van Reznor. Maar door te lang op het zelfde ietwat trage tempo door te kabbelen, is dit over de hele linie geen nieuw meesterwerk. Waardoor de hele poespas om het album heen uiteindelijk nog iets meer indruk maakt dan het geheel en Year Zero aan het einde bezwijkt onder de eigen ambities. Dat Trent Reznor zich mag herpakken in het laatste deel van zijn tweeluik, zodat we uiteindelijk ondanks enkele gebreken alsnog van een spectaculaire dubbelaar kunnen spreken.

Bekijk hier de video van Survivalism. 

Lees ook:
- Nine Inch Nails laat nieuwe tracks van Year Zero horen
- Nine Inch Nails naar het jaar nul?
- Voorbereiden op Nine Inch Nails met nieuwe dvd
- Nine Inch Nails doet Europese tournee, inclusief Paradiso

Nine Inch Nails via Foxytunes! Voor de niet-kenners: uitleg over Foxytunes,